Doskonałość mnicha w pismach Doroteusza z Gazy

Niniejsza praca ma na celu ukazanie koncepcji doskonałości mnicha w ujęciu św. Doroteusza z Gazy. Koncentrując się na tym aspekcie duchowości monastycznej, podjęto próbę usystematyzowania jego myśli dotyczącej drogi doskonałości i prowadzącej do zjednoczenia z Bogiem. Podjęcie tematu doskonałości życia chrześcijańskiego wynika z faktu, iż Doroteusz sam był przełożonym cenobium, kierującym wspólnotą mnichów i jako taki musiał mieć własną koncepcję doskonałości chrześcijańskiej, jak również sposobów na to, bo do niej dojść. Jego pouczenia muszą więc dotykać w tym zakresie wszystkich żywotnych problemów zarówno wspólnoty, jak i poszczególnych mnichów, niosąc tym samym w sobie walor autentyczności.

Nauki Doroteusza mogą więc stanowić potencjalne źródło wzorców postaw na drodze doskonałości i pouczeń wspomagających duchowy postęp. Ponadczasowość wskazówek mnicha z Gazy dodatkowo jest umacniana ich biblijnym fundamentem i tym samym pozwala ekstrapolować je na codzienne życie, również współczesnych chrześcijan, pragnących głębokiego zjednoczenia z Bogiem.

Pojęcie doskonałości łączy się z najwyższym Bytem i Jego przymiotami. Z Objawienia wynika, że jest Nim Bóg Trójjedyny, któremu przysługuje doskonałość absolutna, nieosiągalna dla żadnego bytu stworzonego. Stąd wszystkie byty są o tyle doskonałe, o ile partycypują i odzwierciedlają sobą doskonałość Boga. Doskonałość rozumiana jest więc tu jako kompletność, posiadanie wszystkiego w stopniu absolutnie najwyższym, czyli stan bez braków. Znamionuje on jedynie Boga i dlatego tylko On zasługuje na uwielbienie. Stąd Bóg jest celem dla każdego człowieka nie tylko na płaszczyźnie jego działań immanentnych, ale także na płaszczyźnie nadprzyrodzonej, do czego drogą jest zjednoczenie z Bogiem przez życie w wierze, nadziei i miłości. Kryterium doskonałości bytu stworzonego, jakim jest człowiek, nie stanowi jedynie jego kompletność w zakresie własnej natury. W świetle powyższego określenia celu transcendentnego o doskonałości stworzenia świadczy osiągnięcie celu takiego, który jest kresem dążenia danego stworzenia, i który w przypadku osoby ludzkiej urzeczywistnia się przez zjednoczenie z Bogiem.